Loading [MathJax]/jax/output/HTML-CSS/jax.js
Skip to Content

Látum f:XY vera vörpun. Mengi allra tvennda af gerðinni (x,f(x)), þar sem xX, kallast graf vörpunarinnar f og er táknað með Gf. Það má rita á forminu Gf={(x,f(x))xX}.

Graf (falls)

Graf falls f:XY, þar sem X og Y eru hlutmengi í mengi rauntalna, má teikna í tvívítt hnitakerfi með því að merkja inn alla punkta sem hafa hnit (x,f(x)). Þá er venja að merkja grafið með jöfnunni y=f(x), því hún lýsir hvernig y-hnit punktanna á grafinu fást út frá x-hnitum þeirra.

Dæmi:   Skoðum fallið f:RR; f(x)=x2. Graf þess er mengið sem samanstendur af öllum tvenndum af gerðinni (x,f(x))=(x,x2) þar sem xR, þ.e. Gf={(x,x2)xR}. Eins og lýst er að ofan má teikna grafið í hnitakerfi með því að merkja inn alla punkta sem hafa hnit (x,x2). Nokkur dæmi um punkta af þessari gerð eru (3,9), (2,4), (1,1), (0,0), (1,1), (2,4) og (3,9). Á myndinni að neðan hefur graf f verið teiknað í hnitakerfi með rauðum lit og eru punktarnir sjö að framan blálitaðir. Grafið er síðan merkt með jöfnunni y=x2.

Gröf algengra falla

Gröf falla koma talsvert við sögu í stærðfræðigreiningu og hentugt getur verið að þekkja hvernig gröf algengustu fallanna líta út. Hér að neðan er tafla yfir nokkur þeirra helstu.

Samsemdarvörpunin f(x)=x, xR Algildisfallið f(x)=|x|, xR

Veldisfallið f(x)=xn, n slétt tala og n2, xR Veldisfallið f(x)=xn, n oddatala og n3, xR

Rótarfallið f(x)=nx, n slétt tala og n2, x0 Rótarfallið f(x)=nx, n oddatala og n3, xR

Vísisfallið f(x)=ax, 0<a<1, xR Vísisfallið f(x)=ax, a>1, xR

Umhverfufallið f(x)=1/x, x0 Náttúrulega lografallið f(x)=ln(x), x>0